Μία ακόμη από τις ιστορίες του βιβλίου μου "Δημοσιογραφικές Ιστορίες ... όπως τις έζησα" το οποίο θα βρείτε ή θα παραγγείλετε στα βιβλιοπωλεία. Και σε ηλεκτρονική μορφή στον παρόντα ιστόποτο.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΩ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΥΤΗ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΤΟΥ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ ΚΑΙ ΚΑΛΟΥ FRANCO PAPITTO, ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΑΜΕ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ ΣΗΜΕΡΑ (25 ΙΟΥΛΙΟΥ 2021)
Σε ραδιοφωνικό στούντιο στις Βρυξέλλες μαζί με τους (από δεξιά μου) Αντώνη Κεφαλά (Εξπρές), Philippe Lemaitre (Le Monde), Franco Papitto (La Repubblica), Serge de Waersseger (Le Soir) και John Wyles (Financial Times) (από το προσωπικό μου αρχείο).
Δύο φορές στη ζωή μου ήρθα σε επαφή με τη γεωργία και την αγροτιά, όπως θα ‘λεγαν οι σωστοί αριστερο-δημοτικιστές. Η πρώτη ήταν σε παιδική ηλικία στην Ξάνθη, όταν ο πατέρας του παιδικού μου φίλου Πέτρου Κονταρίδη μάς πήγε μ’ ένα «γκοτζαμάνικο» τρίκυκλο στο κτήμα του για να μαζέψουμε μήλα. Και η δεύτερη τον Φεβρουάριο του 1981 –νομίζω– όταν ήμουν επίσημος καλεσμένος στην πιο φημισμένη αγροτική έκθεση στο κόσμο, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στη Βερόνα (για να μην γκουγκλάρετε οι νεότεροι, σας διαβεβαιώνω ότι η Βερόνα βρίσκεται στην Βόρειο Ιταλία), στη δημοσιογραφική μας παρέα ήταν και ο αείμνηστος Φρανκο παπίττο ανταποκτιτής της "Λα Ρεπούμπλικα" στις Βρυξέλλες. Η γεωργία και όλα όσα περιλαμβάνει έλαχε να με τυραννήσει για μερικά χρόνια όταν δούλευα ως ανταποκριτής στις Βρυξέλλες, από το 1978 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1983.
Η ΕΟΚ το 1958 ιδρύθηκε για δύο βασικούς λόγους: α) για να διασφαλίσει την ειρήνη στην Ευρώπη –και το πέτυχε μέχρι σήμερα για περισσότερα από 75 χρόνια και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο– και β) για να εξασφαλίσει την επισιτιστική επάρκεια στην Ευρώπη – κι αυτό το πέτυχε. Τότε, ο καθορισμός των τιμών βάσης των αγροτικών προϊόντων επιτυγχανόταν μέσω διαπραγματεύσεων με πολλά αντικρουόμενα συμφέροντα και ας ήταν μόνον εννέα οι χώρες-μέλη, που το 1981 έγιναν δέκα με την ένταξη της Ελλάδας. Στην αρχή πουλούσα κομμάτια με ειδήσεις στο συγκρότημα Βελλίδη («Μακεδονία» και «Θεσσαλονίκη») και στη συνέχεια ήμουν ανταποκριτής στην οικονομική εφημερίδα «Εξπρές».
Και στις δύο περιπτώσεις το ενδιαφέρον για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) ήταν τεράστιο. Έλα όμως που εγώ αγνοούσα τα στοιχειώδη για τον μηχανισμό προσδιορισμού των τιμών των αγροτικών προϊόντων, τον οποίο νομίζω ότι κατανοούσε πλήρως μόνον ο καλός φίλος Νικηφόρος Σιβένας, ο οποίος στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 είχε συμβάλει και στη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ.
Ε, τι να κάνω, χάρη στη βοήθεια ενός καλού εκπροσώπου Τύπου στην Επιτροπή, Κλάους Βαν Ντερ Πας (ο υπάλληλος της ΕΟK που προσελήφθη ως βοηθός γραφείου και συνεχίζοντας να σπουδάζει, ενώ εργαζόταν, τελείωσε την καριέρα του ως Γενικός Διευθυντής) και της φιλελληνίδας βοηθού του ονόματι Ζανίν, έμαθα κάποια πράγματα για την ΚΑΠ και κατανόησα με σχετική ευκολία τους μαθηματικούς τύπους υπολογισμού των τιμών των αγροτικών προϊόντων. Και οι τύποι αυτοί ήταν διαφορετικοί για κάθε προϊόν. Όλα αυτά όμως ήταν θεωρητικά κι εγώ συνέχιζα ν’ αγνοώ τα στοιχειώδη, αυτά που έχουν σχέση με την πραγματική ζωή των αγροτών.
Στην περίοδο των προενταξιακών διαπραγματεύσεων από το 1977 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1978, υπουργός Γεωργίας ήταν ο αείμνηστος Αθανάσιος Κανελλόπουλος (πολυγραφότατος κι ένας εκ των πλέον μορφωμένων Ελλήνων πολιτικών), ο οποίος με είχε στο μάτι γιατί δύο φορές κατάφερα να δημοσιεύσω σε αποκλειστικότητα στην εφημερίδα «Μακεδονία» κάποιες πληροφορίες που δεν του άρεσαν. Σ’ αυτό βοήθησε ο αγαπητός φίλος Franco Papitto (ανταποκριτής της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica), που με σύστησε στον Francesco Caruso, εκπρόσωπο Τύπου της μόνιμης Ιταλικής αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες, ο οποίος μου έδωσε κάποια σημαντικά στοιχεία για τις αστοχίες του Κανελλόπουλου στις διαπραγματεύσεις. (Με τον Franco Papitto τo 1981 ταξιδέψαμε μαζί στην αγροτική έκθεση της Βερόνα αλλά και σε πολλά άλλα ρεπορτάζ, ενώ εδώ και πολλά χρόνια με τιμά με την φιλία του και μ’ είχε προσκαλέσει στο χωριό του Maida [Καλαβρία] για το οποίο, όχι άδικα, είναι τόσο υπερήφανος. Ο ναπολιτάνος Francesco Caruso είχε στη συνέχεια λαμπρή διπλωματική σταδιοδρομία).
Τα αποκλειστικά ρεπορτάζ μου εξόργισαν τον Κανελλόπουλο, ο οποίος μπροστά στο σύνολο των υπαλλήλων του υπουργείου που μετείχαν στις διαπραγματεύσεις και στο σύνολο τόσο των δημοσιογράφων που τον συνόδευαν από Αθήνα όσο και των ανταποκριτών στις Βρυξέλλες απαιτούσε να του αποκαλύψουν και να του αποκαλύψω ποια ήταν η πηγή μου. Τα επόμενα χρόνια παρακολουθώντας τις ετήσιες διαπραγματεύσεις για τον ορισμό των αγροτικών τιμών έπρεπε να μεταβώ στο Λουξεμβούργο, γιατί όλα τα Συμβούλια Υπουργών πραγματοποιούντο εκεί κάθε Απρίλιο. Οι διαπραγματεύσεις ατέρμονες, πολύπλοκες, με αντικρουόμενα συμφέροντα, υποχρέωναν εμάς τους δημοσιογράφους να την βγάζουμε μερόνυχτα στην αίθουσα Τύπου του Συμβουλίου. Θυμάμαι ότι μια χρονιά (νομίζω το 1980, ήταν σημαντικό γιατί λίγο πριν από την ελληνική ένταξη οι αποφάσεις μάς αφορούσαν άμεσα, αφού οι τιμές της επόμενης χρονιάς θα ίσχυαν και για τους Έλληνες αγρότες), το Συμβούλιο είχε διαρκέσει πέντε ολόκληρες ημέρες. Κι ενώ είχα νοικιασμένο δωμάτιο στο Χόλιντει Ιν, που βρισκόταν στην άλλη πλευρά του δρόμου, δεν κοιμήθηκα ούτε μια βραδιά και πήγαινα μόνον κάθε πρωί να κάνω ένα ντους και ν’ αλλάξω ρούχα. Με την μεταρρύθμιση της ΚΑΠ το 1992 –νομίζω– οι μαραθώνιες συνεδριάσεις των υπουργών Γεωργίας δεν ήταν πια απαραίτητες. Στο μεταξύ, είχα αλλάξει αντικείμενο εργασίας και ήμουν ευτυχής γιατί δεν με παίδευε πια ούτε η γεωργία ούτε η αγροτιά.
--------------------------------
Η ιστορία αυτή προκάλεσε το ενδιαφέρον πολλών υπαλλήλων των ευρωπαϊκών οργάνων οι οποίοι έμμεσα ή άμεσα είχαν ασχοληθεί με το θέμα και τα σχόλιά τους προσφέρουν μια πιο έγκυρη επιστημονικά πληροφόρηση για τον τότε μηχανισμό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και των «πράσινων ισοτιμιών». Διευκρινίζω αμέσως ότι ο πράσινο δεν έχει σχέση με τον ΠΑΣΟΚ αλλά με την αγροτική οικονομία.
ΗΛΊΑΣ ΣΩΤΉΡΧΟΣ: Χαίρομαι που μνημονεύεις τον Κλάους Βαν Ντερ Πας. Σπάνιο παράδειγμα Γενικού Διευθυντή της Επιτροπής που ξεκίνησε από τόσο χαμηλά (πολύ νέος, άλλωστε) και έφτασε στην κορυφή παραμένοντας απλός. Τον είχα γενικό διευθυντή πριν από κάμποσα χρονάκια.
ΓΖ: Ο Βαν Ντερ Πας έγινε από βοηθός διοικητικός υπάλληλος, μετά κύριος διοικητικός υπάλληλος για να τελειώσει την καριέρα του σαν Γενικός Διευθυντής, ίσως ο μοναδικός που είχε τέτοια πορεία!
ΒΑΓΓΈΛΗΣ ΔΙΒΑΡΗΣ …και δε χρειάστηκε να μάθεις και τα αγρονομισματικά ! Αυτά πια τα ήξεραν δυο άνθρωποι από την Επιτροπή (Heine και Gazagnes) κι από πλευράς Ελλάδας μόνο ο Μήτσος Μπουρδάρας (όλοι οι υπόλοιποι απλά προσπαθούσαμε να καταλάβουμε άλλοι περισσότερο κι άλλοι λιγότερο!).
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΌΣ ΦΙΛΟΣ: Άτιμη «πράσινη δραχμή»!
ΒΑΓΓΈΛΗΣ ΔΙΒΑΡΗΣ: διολίσθαινε συνέχεια… Αυτό που λέμε, ότι το ποδόσφαιρο είναι ένα παιχνίδι με 22 παίκτες και μια μπάλα που στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί, εφαρμοζόταν πιστά κάθε χρόνο. Πώς να το εξηγήσεις όμως όταν υποτιμώντας τα πράσινα νομίσματα (λιρέτες, πεσέτες, δραχμές κλπ…) έδινες υψηλότερες τιμές σε Ιταλούς, Γάλλους, Έλληνες, Ισπανούς και Πορτογάλους αλλά από την πίσω πόρτα, έμμεσα, επιδοτούσες τους Γερμανούς, Ολλανδούς, Άγγλους και Δανούς…..
ΓΖ: Α, όλοι εσείς το παρακάνατε επιστημονικό το ζήτημα, Χαλαρώστε…
ΒΑΓΓΈΛΗΣ ΔΙΒΑΡΗΣ: Εσύ φταις που μας τα θύμησες .
ΝΙΚΗΦΌΡΟΣ ΣΙΒΕΝΑΣ: Περί πρασίνων ισοτιμιών συνέχεια . Το 1988 μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες –το οποίο συγκλήθηκε αμέσως μετά την αποτυχία του προηγουμένου της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του ‘87 για το πακέτο Ντελόρ– δέχτηκα καθημερινές σχεδόν οχλήσεις από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας (DG 6) να πάω να δουλέψω εκεί εγκαταλείποντας τη Γενική Διεύθυνση Προϋπολογισμού (DG 19) όπου είχα εργαστεί για το λεγόμενο πρώτο πακέτο Ντελόρ με τον Ravasio και τον Zangl. Ενέδωσα τελικά, αλλά οι Ravasio και Zangl ζήτησαν πριν φύγω να ετοιμάσω μια λεπτομερή έκθεση με τους υπολογισμούς των montants compensatoires monétaires (mcm – νομισματικών εξισωτικών ποσών) των πρασίνων τότε νομισμάτων για τα οποία είχα επίσης την ευθύνη. Κι αυτό γιατί σε κάθε αλλαγή ισοτιμιών των ευρωπαϊκών νομισμάτων (réalignements monétaires), καθώς επίσης και στην ετήσια πρόταση γεωργικών τιμών, γινόταν και ένας επανυπολογισμός τους που οδηγούσε σε επαναπροσδιορισμό των γεωργικών τιμών σε κάθε κράτος μέλος. Θα ήθελα να προσθέσω ότι, εκτός από τον Heine στη ΓΔ Γεωργίας που γνώριζε καλά τον μηχανισμό παρά του ότι ήταν νομικός, ένας άλλος πολύ καλός γνώστης ήταν και ο Renzo Gregori με τον οποίο ετοιμάσαμε τον Μάιο 1990 τον καμβά της πρώτης μεγάλης μεταρρύθμισης της ΚΑΠ που έγινε γνωστή ως μεταρρύθμιση MacSharry (1992)! Η μεταρρύθμιση σήμανε και το τέλος των mcm με την ενιαία αγορά του 1992! Όπως πολύ σωστά γράφεις.
ΓΖ: Τα είπες όλα .
Comments