(Δημοσιεύθηκε στις 27 Απριλίου 2022 στο kappanews.gr)
Η είδηση πέρασε στα ψιλά καθώς ήταν μια καλή είδηση για το σύνολο των πολιτών και ακόμα «χειρότερα» αφορούσε έναν καλό νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναφέρομαι στην οριστική έγκριση του Νόμου Ψηφιακών Υπηρεσιών (ΝΨΥ).
Αντίθετα, η είδηση της εξαγοράς και της συνεπαγόμενης μονοπωλιακής ιδιοκτησίας του κοινωνικού δικτύου Twitter από τον πολυδισεκατομμυριούχο Ίλον Μασκ κατέλαβε τις πρώτες θέσεις σε όλα τα μέσα και -δικαίως- προβλήθηκε αναλόγως της γκλαμουριάς που περιβάλλει μια εξαγορά 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Με την Ευρωπαϊκή Ένωση ασχολούμεθα κατά τεκμήριο όταν πρόκειται να την επιπλήξουμε για όσα στραβά συμβαίνουν στη ζωή μας, για τις αλλεπάλληλες κρίσεις και για όσα λάθος νομοθετεί η κάθε κυβέρνηση, η οποία με τη σειρά της τα ρίχνει στην ΕΕ για να αποποιηθεί τη δική της ευθύνη. Το 80% περίπου της νόμων και των κανόνων που ισχύουν σε όλες τις χώρες-μέλη μας «επιβάλλονται» από την ΕΕ. Όταν οι νόμοι και οι αποφάσεις είναι αρεστές στον κόσμο τότε οι κυβερνήσεις τις οικειοποιούνται και όταν φυσικά δημιουργούν δυσκολίες και προβλήματα τις επιρρίπτουν στον αποδιοπομπαίο τράγο, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν θα επεκταθώ σε παραδείγματα που είναι άπειρα, απλά θα θυμίσω ότι την κατάργηση της περιαγωγής στην κινητή τηλεφωνία η οποία στέρησε δισεκατομμύρια στις εταιρίες τηλεπικοινωνιών και ωφέλησε τους καταναλωτές, την επέβαλε η ΕΕ.
Σήμερα, σε συνέχεια των προσπαθειών για να μπει μια τάξη στη χρήση των υπηρεσιών και προϊόντων του διαδικτύου εγκρίθηκε οριστικά και ο Νόμος Ψηφιακών Υπηρεσιών που στοχεύει στην κατάργηση της ασυδοσίας στο διαδίκτυο και η νομική ευθύνη των εταιριών που τον εκμεταλλεύονται επιχειρηματικά. Και ο νόμος αυτός αφορά υπηρεσίες, διαμεσολάβησης, φιλοξενίας, διαδικτυακές πλατφόρμες μικρές και πολύ μεγάλες. Αναλυτικές πληροφορίες στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://ec.europa.eu/info/digital-services-act-ensuring-safe-and-accountable-online-environment_el .
Με το νόμο αυτό η Ένωση αποκτά ένα εργαλείο ελέγχου και περιορισμού της ασύδοτης και ανεξέλεγκτης λειτουργίας όλων των πάροχων και πλατφορμών και κάνει ακόμα ένα βήμα για την προστασία των χρηστών/καταναλωτών.
Ο νόμος αυτός δεν μπορεί βεβαίως να εμποδίσει τη δημιουργία μονοπωλιακών καταστάσεων στον έλεγχο και ιδιοκτησία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή των μεγάλων πλατφορμών του διαδικτύου, αλλά προσφέρει μια σταθερή νομική βάση για την καλύτερη προστασία των ευρωπαίων πολιτών. Το γεγονός ότι οι περισσότερες εταιρίες βρίσκονται εκτός ευρωπαϊκού εδάφους δεν σημαίνει ότι δεν υποχρεούνται στην τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας εφόσον επιλέγουν να δραστηριοποιούνται στην ευρωπαϊκή αγορά. Πριν από μερικά χρόνια η Γερμανία υιοθέτησε παρόμοια νομοθεσία -αφορούσε κυρίως την άμεση διαγραφή σχολίων και αναρτήσεων ρατσισμού, ξενοφοβίας, προσβολής της ιδιωτικής ζωής κλπ- η οποία έγινε σεβαστή σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό.
Συζητώντας πρόσφατα μ’ έναν εκ των εμπνευστών του νόμου Ψηφιακών Υπηρεσιών έγινε αντιληπτό ότι η ύπαρξη και εφαρμογή παρόμοιας νομοθεσίας δεν πρόκειται να ευνοήσει τη δημιουργία ευρωπαϊκών γιγάντων του διαδικτύου, ούτε είναι στόχος της ο περιορισμός της δράσης τους στο ευρωπαϊκό έδαφος. Ο ΝΨΥ θα προσφέρει μεγαλύτερη προστασία στον ευρωπαίο καταναλωτή/χρήστη του διαδικτύου και των προσφερόμενων υπηρεσιών. Αν για παράδειγμα, η ιδιωτικοποίηση του Twitter επιφέρει και αλλαγές, δυσμενείς για τους χρήστες του, η ΕΕ θα μπορεί να παρέμβει και να απαιτήσει συμμόρφωση προς την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Και είναι λογικό ότι κανένας επιχειρηματίας, όσο πλούσιος και αν είναι, δεν θα θελήσει να χάσει μια αγορά 500 εκατομμυρίων καταναλωτών.
Δεν μπορώ να προβλέψω την τύχη και εξέλιξη του Twitter μετά την εξαγορά του από τον Έλον Μασκ, ο οποίος εμφανίσθηκε ως προστάτης της ελευθερίας του λόγου, αλλά είναι βέβαιον ότι ο πλήρης έλεγχος ενός μέσου κοινωνικής δικτύωσης από ένα άτομο δεν είναι καλός οιωνός. Ενδέχεται βεβαίως να μην τον ενδιαφέρει το Twitter ως μέσω επικοινωνίας, αλλά ως πλατφόρμα για την εξυπηρέτηση άλλων επιχειρηματικών σχεδίων, κρυφών και φανερών. Ενδεχομένως να ισχύει η φήμη ότι θα επιδιώξει να αναπτύξει την αγορά των κρυπτονομισμάτων. Αλλά ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι ουσιαστική, όχι μόνον λόγω της εφαρμογής του ΝΨΥ, αλλά διότι το ζήτημα της νομοθέτησης κανόνων λειτουργίας της αδιαφανούς αυτής αγοράς συζητείται έντονα στις Βρυξέλλες. Πρόσφατα εξ άλλου τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και η Τράπεζα της Αγγλίας έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι ο όγκος της αγοράς κρυπτονομισμάτων τείνει να ξεπαράσει τον όγκο της αγοράς των υποθηκών υψηλού κινδύνου που το 2008 προκάλεσε την παγκόσμια οικονομική κρίση.
Αδυνατώ πάντως να φανταστώ ότι ο Μασκ θα πετάξει από παράθυρο 21 δικά του και 23 δανεικά δισεκατομμύρια δολάρια, όμως η συγκέντρωση των ΜΜΕ στο παρελθόν -βλ. Μερντοχ, Μπερλουσκόνι κ.α.- δεν υπήρξε ζημιογόνος για τους ιδιοκτήτες τους και η τότε ευρωπαϊκή αντιμονοπωλιακή νομοθεσία δεν ήταν τόσο ισχυρή ώστε να αποτρέψει παρόμοιες συγκεντρώσεις δύναμης και επιρροής.
Οι εποχές όμως έχουν αλλάξει, καθώς οι χρήστες των μέσων δεν έχουν πλέον σχέση με τους αναγνώστες των εφημερίδων και τους τηλεθεατές αφού η λειτουργία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι διαδραστική και αμφισήμαντη. Επιπλέον, η αντιμονοπωλιακή νομοθεσία -εφόσον αποδειχθεί ότι παραβιάζεται στην περίπτωση του Twitter- έχει διηπειρωτική εφαρμογή, ενώ ο νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες προσφέρει τη δυνατότητα καλύτερης προστασίας των ευρωπαίων καταναλωτών του μέσου αυτού. Είναι βεβαίως φαεινότερο του ηλίου ότι η Ευρώπη, όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα μπορεί να επιβάλει τους νόμους της στην παγκόσμια σκηνή εφόσον παραμένει ενωμένη και μιλά με μια φωνή.
Comments